In verbinding met jezelf door voeding

En dan wordt je plotseling gevraagd naar de relatie tussen voeding en verbinding maken (of in verbinding staan) met jezelf. Vorige week was het team van de Kukukru Club te gast bij mij in de studio voor een nieuw project. En zo gaven ze me stof tot nadenken.

Want wat is dat eigenlijk; ‘Verbinding maken met jezelf’, hoe doe je dat en wat heeft voeding daar mee te maken? 

Verbinding

We lezen en horen er vaak over; in verbinding zijn met jezelf. En waarschijnlijk voel je pas echt wat het betekent, die verbondenheid, wanneer je het terug gevonden hebt na het eerst verloren te hebben. Dat doet me overigens denken aan een zin in een oude popsong van Phill Collins: “But you don’t know what you’ve got till you lose it”. Helaas raken steeds meer mensen zichzelf kwijt in deze maatschappij; gejaagd, gehaast en gestresst rennen we soms door het leven. Voor het grootste gedeelte leven we, zonder het te weten, niet meer op onze natuurlijke, oorspronkelijke manier waardoor we verder en verder van onszelf verwijderd raken. Het grootste gedeelte van alle gezondheidsklachten is gerelateerd aan onze leefstijl en de keuzes die we dag in, dag uit, maken. Onze onnatuurlijke manier van leven is voor ons al zo normaal geworden dat we ons niet realiseren hoe we verder van onszelf en onze natuur verwijderd raken en de verbinding kwijt raken.

De Oermens en Voeding

In het licht van de evolutie draait alles om overleving. Reacties van het lichaam en ons oeroude instinct zijn allemaal daar op ingesteld. Zo komt het dat we van nature zoveel mogelijk energie tot ons nemen als die mogelijkheid er is. Producten die calorierijk zijn (denk aan vetrijk en veel suikers) hebben daardoor een onweerstaanbare aantrekkingskracht.  Ook staan we van oorsprong ingesteld op het besparen van energie (zo min mogelijk of weinig bewegen)  Je wist vroeger immers nooit hoe hard je die energie nodig ging hebben, wanneer er weer te eten zou zijn of wanneer je op de vlucht moest slaan. Allemaal mechanismes waar we ons niet van bewust zijn, maar die diep in onze genen en natuur zijn opgeslagen.

Oeroude genen in een moderne maatschappij

In onze hedendaagse maatschappij bewegen we steeds minder; we hoeven niet zelf ons voedsel te verzamelen, en hoogcalorische voeding is overal om ons heen. Alle technische snufjes en uitvindingen maken het ons steeds makkelijker om minder te bewegen en tegelijkertijd meer te eten. Ons lichaam reageert daarop door alle overtollige energie op te slaan in de vorm van lichaamsvet. Een heel mooi systeem van de natuur; want als er weer een periode van schaarste aankomt heb je maar mooi een energievoorraad bij je waar je op kan teren. Maar in een omgeving waar weer nooit meer schaarste hebben vormt dat een (gezondheids)probleem.

What doesn’t kill you makes you stronger

Voortdurend in onze comfortzone blijven maakt kwetsbaar, zwakker en minder flexibel. Door het gecontroleerd toedienen van natuurlijke stressoren, zoals onze voorouders die kenden, keren we weer terug naar onze natuur. Koude, warmte, honger, dorst, fysieke en mentale uitdagingen; in de juiste doses maken die ons sterker, krachtiger en flexibeler.  Alles draait  daarbij om de goede dosering; iedereen heeft een ander startpunt en een ander uitgangspunt.Te langdurige of te heftige prikkels zijn toxisch; daarmee bereik je het tegenovergestelde. Te weinig uitdaging geeft ook weer geen resultaat. Voorkom dat je blijft hangen in je comfortzone en blijf jezelf uitdagen. Creeer regelmatig een periode van schaarste voor jezelf door bijvoorbeeld een periode aan Intermittent Fasting te doen, suikervrij te eten of geen alcohol te drinken. Kies jouw uitdaging en keer zo weer meer terug naar de (je) natuur.


Voordelen van vasten voor vetverlies

Toen ik jaren geleden startte met intermittent fasting was dit een nog redelijk onbekend onderwerp. Als ik er over vertelde werd ik nog vaak raar aangekeken. “Dat kan toch niet goed zijn?” of “Maar je motortje moet toch op gang blijven?”, waren veelgehoorde reacties. Fajah was een van de weinigen in Nederland die al lang voorstander van vasten is. Toen kreeg ze nog bakken kritiek over zich heen over een opmerking over het omarmen van je hongergevoelens. Het idee van een aaneengesloten periode, al is het maar 16 uur, klinkt velen extreem in de oren. We bevinden ons voortdurend in een omgeving van overvloed en zijn verleerd om met schaarste of uitdagingen om te gaan.

Voor wie niet?

Er is geen voedingspatroon of dieet wat voor iedereen geschikt is. Zo ook bij intermittent fasting. Bij bijvoorbeeld diabetes type 1, zwangerschap, het geven van borstvoeding, psychische klachten, medicijngebruik of eetstoornissen wordt vasten afgeraden. Uiteraard is elke situatie verschillend en zijn ook de manieren waarop je intermittent fasting toe kunt passen heel divers. Zo is het eten in een eating window weer heel anders dan een paar dagen vasten. Raadpleeg bij twijfel altijd eerst een arts of deskundige.

Afvallen

Inmiddels passen veel mensen intermittent fasting toe in hun dagelijks leven en weten we, dankzij steeds meer wetenschappelijk onderzoek hoe veel gezondheidsvoordelen deze manier van (niet-) eten heeft. Toch raken de meesten geïnteresseerd door het veelbelovende effect op gewichtsverlies. En inderdaad; deze methode kan helpen effectief vet te verliezen. Dat gezegd hebbende: het is geen wondermiddel en geen ‘shortcut’ naar een slanker en fitter lijf. Die is er namelijk niet; alles hangt samen met consistentie en geduld. En alleen het vasten is niet voldoende; van belang is wat je eet in de periode dat je wel voeding tot je neemt; je zogenaamde eating window.Ooit kreeg ik tijdens een Q&A de vraag: “Ik pas al maanden intermittent fasting toe, eet heel gezond maar val niet af. Hoe kan dat?”. Het antwoord daarop is simpel: hoogstwaarschijnlijk is de calorie-inname nog steeds hoger dan het verbruik. Dat is namelijk een eerste voorwaarde om af te vallen. Om vet te verliezen is er langere tijd een calorietekort nodig. Gezond eten en vasten laten je niet als vanzelf afvallen. Calorie-inname is bepalend. Dat gezegd hebbende: intermittent fasting kan het op veel manieren wel een stuk makkelijker maken.

Flexibiliteit

Er zijn veel verschillende manieren waarop je kunt vasten. De meest toegepaste is waarschijnlijk wel de 16:8 methode waarbij je in een eating window van 8 uren je maaltijden eet en gedurende 16 uur niet eet en dus aan het vasten bent. Tijdens de vastenperiode eet en drink je niks wat calorieën bevat. Dus ook geen glas sap, frisdrank of wijn of een cappuccino. Zwarte koffie, thee en water kun je wel drinken. Ben je nog niet gewend aan een langere tijd zonder eten door te brengen? Bouw het rustig af. Begin met een eating window van 12 uur en breid het rustig, stapje voor stapje in je eigen tempo uit. Maak er geen dogma van, om van de voordelen te profiteren hoef je het niet elke dag toe te passen. En langer Is niet altijd beter. Doe het in periodes of een paar dagen per week. Wees flexibel en forceer nooit iets. Intermittent fasting gaat juist over flexibiliteit!

De hormonale voordelen van intermittent fasting

Intermittent fasting brengt meer balans in hormonen; ook die een belangrijke rol spelen bij je stofwisseling. Wanneer je aan het vasten bent past je lichaam zich zo aan dat het beter wordt in het aanspreken van opgeslagen lichaamsvet als energiebron. Zo zijn daar bijvoorbeeld de hormonen insuline en glucagon. Elke keer dat je iets eet wat koolhydraten bevat gaat je lichaam aan het werk om deze af te breken tot glucose (suiker) moleculen. Je alvleesklier maakt insuline aan; het hormoon dat de suikers naar de cellen brengt om energie te leveren. Wanneer we dat de hele dag door doen, zonder de voorraden nog leeg te maken (wat bijvoorbeeld gebeurt door hoog intensieve activiteit) dan worden de cellen uiteindelijk steeds ongevoeliger voor de insuline waardoor de alvleesklier in reactie daarop nog meer insuline gaat produceren. En laat insuline nou net een vetopslaghormoon zijn. Een goede insulinegevoeligheid is van belang voor zowel je gezondheid als een gezond gewicht. Intermittent fasting is een van de manieren waarop je insulinegevoeligheid verbetert. Uit onderzoek blijkt dat het je glucosewaarden met wel 3 tot 6 procent kan verlagen en de nuchtere insuline met wel 21-30%. Wanneer je aan het vasten bent en insuline waarden dalen wordt er glucagon geproduceerd wat maakt dat je lichaam, in afwezigheid van glucose, alternatieve energiebronnen, zoals vet, gaat aanspreken.

In onderzoeken naar het vasten tijdens de Ramadan (waarbij er dagelijks minimaal 12 uur onafgebroken gevast wordt) kwam naar voren dat het het hormoon adiponectine, wat geproduceerd wordt door vetcellen aanzienlijk verhoogt. Zodra je lichaam overstapt op het aanspreken van vet als voornaamste brandstof, zoals dat gebeurt bij IF, schieten de levels adiponectine en je groeihormoon door het dak. Groeihormoon, wat ook wel bekend staat als het anti-aging hormoon, kan tot wel 5 keer zoveel verhogen. Allebei deze hormonen spelen een grote rol in het mobiliseren van vet als energiebron en zijn daardoor voor een groot deel verantwoordelijk voor succesvol vetverlies. De aanmaak van deze beide hormonen verlagen naarmate we ouder worden wat leidt tot verlies van spiermassa en een lagere verbranding. Het verhogen ervan op een natuurlijke manier, zoals door intermittent fasting is dan ook de sleutel tot het voorkomen van versnelde veroudering en gewichtstoename.


Waarom en hoe je kunt starten met Intermittent Fasting

Het leuke van social media is dat je met iedereen, over de hele wereld contact kunt hebben. Zo stuurde een vriend van vroeger mij een paar dagen geleden een berichtje via Messenger. Hij wilde graag wat tips over hoe te starten met Intermittent Fasting. “Tja, heb je even?…”, dacht ik. “Daar heb ik een heel boek over geschreven”, antwoordde ik. Maar als je op een tropisch eiland tussen de kokosnoten zit is Bol.com geen optie. En dus deze week een blog over hoe en waarom te beginnen met Intermittent Fasting. Speciaal voor die verre vriend van vroeger, en voor iedereen die ook wil starten met IF

Wat houd Intermittent Fasting in?

Eigenlijk doet iedereen elke dag al aan IF (Intermittent Fasting) Het staat voor periodiek vasten, wat inhoudt dat je periodes waarin je wel voedsel tot je neemt afwisselt met periodes waarin je dat niet doet. En dat is wat we eigenlijk allemaal al doen wanneer we slapen. Breakfast betekent ‘breaking the fast’, het moment dus waarop je je vasten breekt.

Methodes en manieren

Er zijn heel veel verschillende manieren en methodes om te vasten. De meest gebruikte vorm, en wat ook fijn werkt als je net start, is het eten in een zogenaamd ‘Eating Window’ waarbij je eet binnen een bepaalde periode van de dag. 16/8 is een veelgebruikte methode waarbij je binnen 8 uur van de dag eet en de overige 16 uur niet. Ook drankjes die calorieën bevatten horen daarbij. In de uren dat je aan het vasten bent drink je dus geen sappen, frisdrank, alcohol of cappuccino. Die zorgen er namelijk ook allemaal voor dat je lichaam aan de slag moet, onder andere door insuline aan te maken

Waarom zou je het doen?

Tegenwoordig leven we allemaal in een omgeving waar continue overvloed is. Overal om ons heen is voedsel verkrijgbaar. Maar voedsel verwerken is een activiteit die je lichaam energie kost. Ons lichaam is van nature helemaal niet ingesteld op doorlopend eten en reageert daar niet goed op. In periodes waarin je niet eet krijgt je lichaam pas goed de tijd voor andere activiteiten zoals herstel, reparatie en vernieuwing.

De voordelen op een rij

  • Betere vetverbranding
  • Gewichtsbeheersing
  • Verbetering spieropbouw
  • Meer energie
  • Verbetering hormoonbalans
  • Ontstekingsremmende werking
  • Anti-aging
  • Positieve invloed op je brein
  • Verbetering cholesterolwaarden
  • Verbetering darmmilieu
  • Verminderde kans op kanker

Al deze voorgaande voordelen zijn wetenschappelijk bewezen. Nadat ik te gast was geweest in een podcast bij Arie Boomsma ontving ik een DM van een (in de fitnesswereld redelijk bekende) influencer. Hij had naar aanleiding van de podcast en een daarop volgende Q&A op social media contact gelegd met Arie en gevraagd om de wetenschappelijke onderbouwingen van de voordelen van Intermittent Fasting. Arie had hem terecht naar mij doorverwezen en zo kreeg ik een berichtje met een nogal cynische ondertoon. Hij schreef dat als het echt zo goed voor je zou zijn hij dan wel wilde weten uit welk onderzoek ik dat had. En als het echt zo goed voor je zou zijn hij dan toch eens met zijn team om de tafel moest zitten om dat te bespreken. Ik vroeg om zijn e-mail adres, wat ik kreeg, Ik denk niet dat hij had verwacht dat er een hele lange lijst met wetenschappelijke onderzoeken in zijn mailbox zou belanden. Na meerdere berichtjes van mijn kant met de vraag wat hij en zijn team ervan vonden kwam nooit meer een antwoord……

Ben jij ook benieuwd naar de wetenschappelijke onderbouwing achter de voordelen van IF? Deze, en een lange lijst met bronnen, zijn allemaal terug te vinden in mijn boek ‘Intermittent Fasting’.

Te gast in de podcast bij Arie Boomsma waar we onder andere spraken over ochtendroutines, koude training, mijn boek Fit Vega(n) Food en Intermittent Fasting

Hoe ga je starten

Wil je starten met het eten in een eating window ,zoals bij de 16/8 methode, bouw het rustig op. Start bijvoorbeeld eerst met een 12 uur-window waarbij je 12 uur per dag vast en je maaltijden binnen 12 uur eet. Bouw het rustig op naar een langere periode niet eten. Luister naar je lichaam en forceer niks. Meer of langer is niet altijd beter. Al bij 13 uur vasten profiteert je lichaam van de gezondheidsvoordelen. De app Zero helpt om bij te houden hoe lang je aan het vasten bent.

Tips en tricks

Wees niet te star. IF draait juist om flexibiliteit en kan je veel vrijheid geven. Vaak genoeg zie ik mensen die de minuten zitten weg te kijken tot de klok een bepaald tijdstip aangeeft en ze weer ‘mogen’ eten. Maar het gaat juist om het flexibel om kunnen gaan met je maaltijden. Metabole flexibiliteit waarbij je niet afhankelijk bent van voedsel en vaste eettijden. Uiteraard geeft het houvast, zeker in het begin, om vaste tijden aan te houden. Maar durf dat juist ook weer los te laten. En zoals ik al aangaf; langer is niet altijd beter. Het belangrijkste qua gezondheid is om in ieder geval 3 uur voordat je gaat slapen niet meer te eten. Houd dat als basisregel aan en wees flexibel met de rest!

Wat ga je eten

Eigenlijk maakt dat niet uit! Intermittent Fasting gaat echt om de afwisseling tussen periodes waarin je wel en niet eet. Je kunt daar dus invulling aan geven op je eigen manier. Paleo, ketogeen, vegetarisch, vegan of alles eter; alles kan binnen IF. In de meeste gevallen pas je IF toe vanwege de gezondheidsvoordelen. Het is dan logisch dat je binnen je eetperiode je niet alleen maar tegoed doet aan junkfood. Gezonde, volwaardige voeding die zo min mogelijk bewerkt is hoort altijd de basis van je voedingspatroon te zijn. Dat gezegd hebbende; het is niet zo dat je automatisch vet gaat verliezen wanneer je met deze methode aan de gang gaat. Het kan wel goed helpen en het makkelijker maken maar uiteindelijk is je calorie-inname altijd de bepalende factor bij succesvol gewichtsverlies. Wanneer je binnen je Eating Window nog steeds meer eet dan je verbruikt zul je gewoon aankomen. Het vasten is geen wondermiddel wat je automatisch laat afvallen

Wanneer niet?

Alhoewel vasten voor bijna iedereen gezond is wordt het afgeraden bij: kinderen en tieners, zwangeren, het geven van borstvoeding, Diabetes type 1, ondergewicht en bij gevoeligheid voor of een verleden met een eetstoornis. Bij medicijngebruik is het altijd raadzaam te overleggen met je arts wanneer je wilt starten met IF.

Meer weten en woon jij niet afgelegen op een tropisch eiland? Mijn boek Intermittent Fasting is verkrijgbaar via Bol.com


Hoe voorkom je toename van buikvet door stress

Stress management zou eigenlijk een vast onderdeel moeten zijn bij diëten aangezien stress een belangrijke oorzaak van gewichtstoename is. Dit komt door keuzes die gemaakt worden in tijden van stress, toename van hongergevoelens, slecht slapen of een combinatie van dat alles. In alle gevallen speelt het hormoon cortisol een grote rol. Overigens niet alleen bij gewichtstoename maar ook bij heel veel andere klachten.

Het hormoon wat je helpt te overleven

Als we op wat voor manier dan ook, via reuk, smaak, gehoor maar ook door emoties en gedachten, gevaar signaleren reageert ons lichaam met maar één doel: overleven. Elke keer gaan je bijnieren aan de slag om verschillende hormonen, zoals cortisol, adrenaline en noradrenaline aan te maken.  Als gevolg daarvan komt glucose (je primaire energiebron bij hoge intensiteit) vrij in de bloedbaan. Dit alles om je de energie te geven die nodig is om te ontsnappen uit een riskante situatie (de vecht- of vluchtreactie). Zodra de dreiging verdwenen is neemt de adrenalinestoot af en daalt je bloedsuikerspiegel. En dan komt cortisol in een hogere versnelling om je energievoorraad snel aan te vullen. Kortdurende stress zorgt er in de regel voor dat je juist minder trek hebt. Logisch; als je lichaam moet vechten of vluchten is het niet handig om tegelijkertijd nog een lunch weg te werken. Langdurige chronische stress kan je hongergevoel juist laten toenemen. Dit komt doordat je lichaam denkt dat je calorieën hebt verbruikt door te vechten of vluchten, ook al heb je dat niet. Als gevolg daarvan voelt het de noodzaak dat calorietekort, wat er niet is, aan te vullen. Ons lichaam heeft dan de behoefte aan suikerachtig, vet voedsel. Dat levert namelijk snel de grootst mogelijke hoeveelheid energie wat je overlevingskansen in vroegere tijden zou vergroten. En zo kan in tijden van spanning te veel en ongezond eten een gewoonte worden.

Klachten door verminderde cortisolproductie

Cortisol staat bekend als ‘stress-hormoon’ omdat het geproduceerd wordt in tijden van gevaar en stress. Dat klinkt misschien negatief maar is het niet. Zoals je hierboven gelezen hebt helpt dit hormoon ons juist te overleven. Alleen is het vooral bedoeld voor acute, kortdurende stress terwijl we tegenwoordig vaak langdurige, chronische stress ervaren. En als je bijnieren een lange, aaneengesloten periode cortisol hebben aangemaakt gaan ze uiteindelijk minder produceren. Een verminderde cortisolproductie kan allerlei klachten tot gevolg hebben zoals concentratiestoornissen, gevoel van uitputting in de ochtend, oedemen, overgewicht en buikvet, verhoogde spierspanning, verhoogde stressgevoeligheid, vertraagde wondgenezing, chronische ontstekingen, een verlaagde pijndrempel en een verslechterd korte termijn geheugen. Wanneer je nu denkt: “He, dat klinkt wel verdomd veel als overgangsklachten!”? Dat klopt! Veel overgangsklachten worden veroorzaakt door overbelaste bijnieren die weer het gevolg zijn van een jarenlange opeenstapeling van stressoren. Interessant is ook dat vrouwen een compleet andere cortisolproductie en -gevoeligheid hebben dan mannen. Vrouwen produceren veel minder lichaamseigen cortisol dan mannen. Een voordeel daarvan is dat het immuunsysteem van vrouwen beter is in het bestrijden van bacteriën en virussen. Nadelige gevolgen kunnen een grotere stressgevoeligheid en toename van buikvet zijn.

Buikvet

Cortisol kan tot toename van lichaamsvet leiden maar heeft ook effect op de plek waar je het opslaat. Uit onderzoek blijkt dat stress en langdurig verhoogde cortisol niveau’s eerder leiden tot vetopslag rondom de buik dan op de heupen. Helaas heeft buikvet nadelige gevolgen voor onze gezondheid en geeft dit een verhoogd risico op onder andere hart-en vaatziekten. Bij wie stressvolle periodes wel of niet leidt tot gewichtstoename en meer buikvet is niet te voorspellen. De hoeveelheid cortisol die geproduceerd worden als reactie op stress maar ook stressgevoeligheid verschilt per persoon. Uit onderzoek onder vrouwen bleek dat degene die meer cortisol produceren wanneer ze stress ervaren ook meer gingen eten dan de vrouwen die minder cortisol produceerden. Een andere studie bevestigt dat vrouwen met meer buikvet hogere cortisolwaarden hadden en aan gaven meer stress in hun leven te ervaren dan de vrouwen die meer vet opgeslagen hadden rondom te heupen.

Stress Management

Niet alle omstandigheden waarin we leven kunnen we veranderen. Stress is dan ook niet altijd te voorkomen. Wat we wel kunnen veranderen is de manier waarop we ermee omgaan. Lichaamsbeweging is een hele goede manier om beter met stress om te kunnen gaan. Het zorgt voor de aanmaak van endorfines die op hun beurt weer zorgen voor een betere stressbestendigheid en verlaging van cortisolwaarden. Lichaamsbeweging op lage intensiteit zoals lopen, fietsen en zwemmen en activiteiten zoals yoga en meditatie helpen cortisolwaarden te verlagen en je stressgevoeligheid te verbeteren. Ook tijd doorbrengen in de natuur heeft een positief effect. Extreem intensieve workouts en langdurige cardiosessies verhogen je stresslevels en hebben juist een tegengesteld effect. Jezelf uitputten en helemaal ‘tot het gaatje gaan’ werkt dus averechts. Trainingen waarbij je gebruik maakt van korte, hoge intensiteit zoals HIT training of een sprintje trekken tijdens je wandeling zijn wel effectief.

Hoe je je cortisolproductie weer kunt stimuleren

Ben je langdurig blootgesteld aan stress en is ten gevolge daarvan je cortisolproductie en –gevoeligheid uit balans? Je kunt deze op meerdere manieren weer naar een normaal niveau brengen door je lichaam bloot te stellen aan natuurlijke, kortdurende stressprikkels. Bijvoorbeeld door middel van koude met behulp van een ijsbad of koude douche of warmte door middel van een saunabezoek of hot yoga. Ook intermittent fasting is zo’n natuurlijke prikkel die helpt bij het herstel van je bijnieren en stress systeem.


Wanneer je eet is belangrijker dan wat je eet

Als het over gezondheid of afvallen gaat hebben we het altijd over wat en hoeveel we eten. Maar nog belangrijker dan wat er op je bord ligt is wanneer je dat in je mond stopt. Hoe gezond je voeding ook is, deze blijkt niet meer zo gezond te zijn wanneer ze op de verkeerde tijdstippen genuttigd worden.

De hele dag door eten

Uit een Amerikaans onderzoek door Dr. Satchin Panda (een vooraanstaand onderzoeker aan het Salk Institute for Biological Studies in San Diego) bleek dat slechts 10% van de Amerikanen binnen een tijdsbestek van 12 uur al hun voedsel eten. Dit betekent dus dat de meeste mensen wanneer ze wakker zijn bijna voortdurend eten. Ook bleek dat de meerderheid van de Amerikanen bijna 15 van de 24 uur op een dag eten en dat ze meer dan 35% van hun calorieën na 18.00 ’s avonds consumeren wanneer energiebehoeftes het laagst zijn. Van wat ik om me heen zie en hoor vermoed ik dat dit bij Nederlanders ongeveer hetzelfde is. Nog steeds wordt er verkondigd dat het ontbijt de belangrijkste maaltijd van de dag is met als gevolg dat veel mensen direct na het ontwaken al beginnen met eten. Ook tussendoortjes worden nog altijd aangeraden (want dat was toch goed om de verbranding op gang te houden??…..) Na de avondmaaltijd nog een late night snack bij een glas wijn en zo wordt er van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat iets in de mond gestopt.

Geen tijd voor herstel

Dit non-stop eten heeft ernstige gevolgen voor onze gezondheid; ons lichaam is niet gemaakt om de hele dag door voeding te verwerken. Alle organen, weefsels en cellen hebben een eigen interne klok. Zo ook je spijsverteringsorganen. Deze, maar ook andere organen, hebben elke dag een aaneengesloten periode van minimaal 8 uur rust nodig om te kunnen herstellen.En zolang er voeding verwerkt moet worden is er geen tijd en energie om die herstelwerkzaamheden uit te voeren.

Wanneer ongezonde voeding beter is dan gezonde

Dr. Panda heeft onderzoek gedaan op zowel mensen als muizen. Hij kwam tot de ontdekking dat er veel gezondheidsvoordelen starten wanneer je dagelijks tijdens een periode van 12 uur of minder je voeding tot je neemt. En die voordelen staan los van de soort voeding die genuttigd werd. Zelfs een ongezond dieet genuttigd op de goede tijden (binnen een eating window van 12 uur of minder) heeft meer voordelen dan een gezond dieet wat gegeten wordt op de verkeerde tijdstippen. Uiteraard is het van belang dat je de gezonde dingen eet, maar dit om aan te geven dat dit net zo schadelijk kan zijn als een dieet van junkfood als je de hele dag door eet. In deze TedX Talk legt hij meer uit over zijn onderzoeken en onder andere de invloed van nutriënt timing op je lichaamssamenstelling: http://TEDX Talk: https://www.youtube.com/watch?v=wrP78K1objc

Eten in een Eating Window

Je eetperiode inkorten tot 12 uur heeft waanzinnig veel voordelen voor je gezondheid en stofwisseling. Een fijne app om bij te houden wanneer je gestart bent met vasten is ZERO. Dit helpt je om ook echt niks meer in je mond te stoppen als je vastenperiode in gaat. Tijdens de vastenperiode drink je alleen nog water, thee of zwarte koffie (deze uiteraard alleen in de ochtend en niet in de avond) en niks waar calorieën in zit. Dus ook geen frisdrank, sap of wijn meer in de avond. Ook een cappuccino of suiker in je koffie doorbreekt het vasten; je lichaam moet als reactie daarop weer insuline aanmaken wat allerlei processen op gang brengt.

Wanneer een eating window van 12 uur je makkelijk afgaat kun je geleidelijk afbouwen naar een kleinere periode van bijvoorbeeld 10 of 8 uur. Onthoud dat minder niet altijd beter is. Er zijn mensen die binnen 4 uur eten of maar één maaltijd per dag nuttigen. Dat kan allemaal als je je er goed bij voelt, maar dat verschilt per persoon en is geen ‘must’ voor je gezondheid. De voordelen starten al als je binnen een periode van 12 uur je voeding eet en de overige 12 uur je lijf de tijd en rust geeft om te herstellen en te repareren. Doe dus waar jij je goed bij voelt.

Doctor in the House

Gisteren keek ik op Youtube een aflevering van de BBC serie ‘Doctor in the House’ waarin Dr.Rangan Chatterjee een maand bij een gezin in huis gaat om ze te helpen nieuwe, gezonde leefstijl gewoontes aan te leren. Mooi om te zien hoe hij ze helpt door middel van voeding (het verwijderen van bewerkte koolhydraten), time restricted meeding (het gezin gaat binnen een eating window van 10 uur eten), Intermittent Fasting, beweging, slaapadvies en mindfulness. https://www.youtube.com/watch?v=j9HPSP7QwPU Aanrader om te kijken!

De belangrijkste eerste stap

De allerbelangrijkste stap binnen de timing van je voeding is om te beginnen met 3 uur voordat je naar bed gaat niks meer te eten. Volgend week vertel ik waarom dat zo belangrijk is. 


Hoe ik van een suiker- een vetverbrander werd

Net als iedereen die in de jaren ‘70, ’80 en ‘90 opgroeide en veel sportte en at ik vaak en veel koolhydraten. Want die zijn nodig als je veel traint en in beweging bent? Toch?? Helaas staat het voedingspatroon waarvan ik dacht, en waarvan velen nog steeds denken, dat het gezond was lijnrecht tegenover wat ik inmiddels weet en is het de oorzaak van veel degeneratieve ziektes en versnelde veroudering.

Van de drie macronutriënten vetten, eiwitten en koolhydraten is die laatste groep de enige die niet nodig is om te overleven. Toch zijn bijna alle reguliere voedingsschijven en/of –piramides voor het grootste gedeelte gevuld met zetmeelrijke voeding zoals brood, pasta en aardappelen. Tel daar het advies bij op om vooral je ontbijt niet over te slaan en elke paar uur iets te eten en je hebt het ideale recept om een suikerverbrander te worden.

Hoe ik een suikerverbrander werd

Wanneer je actief bent en veel sport is het belangrijk om veel koolhydraten te eten. Tenminste: zo werd en wordt dit in boeken, op opleidingen en in de media verteld. Dus ook ik werkte braaf dagelijks vele boterhammen weg. Volkoren uiteraard; want dat was gezond. Bij mijn ontbijt muesli of cruesli in de yoghurt; tussendoor ‘gezonde’ koeken of repen en standaard pasta, rijst of aardappelen als onderdeel van de avondmaaltijd. Vanaf mijn 20ehad ik steeds vaker een ‘hongerklop’ als ik niet op tijd mijn tussendoortje at. Een maaltijd overslaan?? Ondenkbaar!! Heel veel jaren dacht ik dat dat normaal was. Ik sportte zo veel dat ik gewoon veel voeding nodig had. Toch?? Die energiedips; het trillerige gevoel als ik weer iets ‘moest’ eten; ze hoorden gewoon bij mij. Dat dat allemaal niet zo gewoon en mijn voedingspatroon helemaal niet gezond was leerde ik toen ik me meer en meer in voeding ging verdiepen en orthomoleculaire opleidingen ging volgen. Ik kwam tot de ontdekking dat het typisch Nederlandse voedingspatroon een suikerverbrander van me had gemaakt.

Waarom een suikertank snel leeg is

Als je lichaam elke dag continue glucose (suikers in de vorm van koolhydraten) binnen krijgt verleert het om vetten als brandstof te gebruiken. En wanneer je lichaam alleen nog maar suikers als brandstof gebruikt is je energie snel op. Van koolhydraten hebben we een beperkte voorraad; we kunnen maar zo’n 400-600 gram opslaan in onze lever en spieren (de glycogeenvoorraad) terwijl we kilo’s aan energievoorraad met ons meedragen in de vorm van lichaamsvet. Zelfs een hele slanke persoon kan minimaal een maand zonder voeding vooruit op zijn vetvoorraad

Terug naar metabole flexibiliteit

Toen ik wist dat ik een suikerverbrander was geworden, heb ik dat door voeding en leefstijl weer omgedraaid. Anders, minder vaak eten, intermittent fasting en nuchter bewegen maakten me weer metabool flexibel en zorgden dat ik weer kon schakelen tussen suiker-en vetverbranding, zoals het hoort. Mijn tank is nu nooit meer leeg. Van nooit de deur uit kunnen zonder een snack in mijn tas werd ik iemand die twee keer een marathon liep op niets meer dan water en een espresso met wat kokosolie.

Mijn Keto Reset

Morgen begin ik aan de laatste week van mijn 4 weekse ‘Keto reset’.  Dit geeft mijn metabolische flexibiliteit weer een boost. Tijdens deze 4 weken eet ik heel laag in koolhydraten waardoor ik in voedingsketose ben. Bij gebrek aan glucose maakt mijn lever ketonen aan, welke als energiebron worden gebruikt voor mijn brein, hart en spieren. Voor iedereen is de ‘drempel’ waarbij je in ketose komt anders; bij mij ligt deze tussen de 20-30 koolhydraten per dag. Daarnaast zit ik redelijk hoog in mijn eiwitten vanwege mijn krachttraining en is mijn vetinname het hoogste.  De verhouding tussen die drie macronutriënten luistert nauw. Een ketogeen dieet is dan ook niet iets wat je ‘even’ tussendoor doet. Je moet alles nauwkeurig meten en wegen en om te weten of je daadwerkelijk in ketose bent is testen noodzakelijk. Dit kan via je adem, urine of bloed.  Aangezien metingen via je bloed het meest betrouwbaar is prik ik 2-3 keer per dag bloed met een Keto-Mojo meter om zowel mijn bloedglucose als ketonen te meten.

De vele voordelen van ketonen

Als je voorraad koolhydraten extreem laag is, zoals bij een ketogeen dieet of gedurende een vastenperiode, dan is je lichaam in staat om vet in ketonen om te zetten. Naast het feit dat ketonen zorgen dat je kunt overleven in tijden waarin er geen voeding is hebben ze nog andere indrukwekkende eigenschappen:

  • Ketonen zijn een ‘schonere’ energiebron dan glucose wat betekent dat ze tot minder oxidatieve schade in je lichaam leiden. Wanneer je altijd glucose als brandstof gebruikt versnelt dat de veroudering in je lichaam
  • Als je overstapt op vetverbranding of de aanmaak van ketonen verminder je de hoeveelheid suiker die voor kankercellen beschikbaar is waardoor de kans kleiner is dat je kanker krijgt.
  • De meest voorkomende keton, beta-hydroxybutyraat (BHB) heeft een positieve invloed op je gen expressie
  • Ketonen spelen een belangrijke rol bij het terugdringen van ontstekingen
  • Ketonen hebben een belangrijk beschermend effect op hersencellen

De lijst met voordelen is nog vele malen langer dan hierboven. Een ketogeen dieet kan therapeutisch ingezet worden bij diverse ziektes zoals Parkinson, Diabetes en Epilepsie maar ook wanneer je moeite hebt om af te vallen, weinig energie hebt, last hebt van hormonale klachten, altijd ‘hongergevoelens’ hebt of last hebt van gewrichtsklachten of ontstekingen zoals in de darmen. Voor de meesten van ons is een keto-eetwijze iets wat je niet ononderbroken wil doen, maar met tussenpozen. Als je eenmaal metabool flexibel bent en langere tijd ketonen hebt geproduceerd is het ideaal om enkele keren per week ketogeen te eten, zodat je die metabole flexibiliteit behoudt. 

Meer weten over een LCHF of Ketogeen programma? Mail voor meer informatie of begeleiding naar info@optimalhealth.nl


Wat ik in mijn koffie drink? kokosolie!

Mijn ochtendritueel? Na het ontwaken start ik meestal met een ochtendmeditatie of ademoefeningen. Daarna drink ik een hele grote hoeveelheid water (500-750 ml) in één keer; het zogenaamde ‘bulkdrinken’. Vervolgens is het tijd voor een kop sterke zwarte koffie met een scheutje MCT-olie. Voor sommigen gesneden koek; anderen kijken of ze water zien branden als ik dat vertel. Waarom zou je olie in je koffie doen???!!! Omdat veel mensen niet weten wat MCT-olie is en waarom je dat in je koffie zou willen drinken besloot ik er eens een blog aan te wijden.

Hoe ik op het idee kwam

Ooit, inmiddels alweer heel wat jaren geleden, las ik het verhaal van Dave Asprey en zijn Bulletproof koffie. Tijdens zijn trektocht door Tibet op 18.000 voet hoogte wankelde hij van vermoeidheid een pension binnen. Terwijl het buiten -10 graden was kreeg hij, om aan te sterken, een kopje Yakboter thee aangeboden. Naar eigen zeggen voelde hij op dat moment zijn geest en lichaam verjongen (en wie wil dat nou niet?) Eenmaal thuis ontwikkelde hij het recept voor Bulletproof coffee; een koffie gemixt met boter en kokosolie. Deze koffie werd in de Verenigde Staten een grote hype, die ook tot Europa doordrong. Vooral in de Crossfit community werd dit veel gebruikt vanwege de snelle levering van energie. Ook ik dronk het , in de periode dat ik voor marathons trainde, voorafgaand aan mijn hardlooptrainingen vanwege de enorme energyboost.

Maar toen…….

werd ik vegan. Ik stapte over (aanvankelijk voor 20 dagen maar uiteindelijk werd dat 3 jaar) op een volledig plantaardige eet-en leefpatroon. Het grappige is dat ik van heel jongs af aan nooit boter en melk lustte. Totdat ik de Bulletproof koffie proefde en plotseling boter en olie in mijn koffie dronk. Want dan smaakt het dus, raar maar echt waar, totaal niet naar boter. Inmiddels eet ik sinds een half jaar wel weer vis en eieren en ben ik niet meer volledig vegan maar zuivelproducten gebruik ik nog steeds niet. Boter in mijn koffie is voor mij geen optie meer. Het gevoel dat de Bulletproof coffee mij gaf op een nuchtere maag miste ik echter wel. Dus ging ik kijken naar wat mij net zo’n energyboost zou kunnen geven. Caffeïne geeft van zichzelf al een kick, maar ik had ervaren hoe een toevoeging dit kon versterken. Zo startte ik met het drinken van alleen MCT-olie in mijn koffie en ontdekte dat dit, ook zonder de boter, een ontzettende boost geeft.

Wat is MCT-olie

Maar waarom bijvoorbeeld geen olijfolie of lijnzaadolie in je koffie? Afgezien van het feit dat dat niet te hachelen is, heeft MCT-olie uiteraard andere voordelen. Vetten zijn onder te verdelen in verzadigd en onverzadigd maar ook in:

  • Korte keten vetzuren
  • Middellange keten vetzuren 
  • Lange keten vetzuren

Dat heeft te maken met de scheikundige formule en de lengte van de ketens atomen in het vet. Korte keten vetzuren kun je niet via je voeding binnen krijgen; deze maakt je lichaam zelf aan, in de darmen. Lange keten vetzuren zitten in bijna alle vetten in voeding zoals noten, olijven, vis en vlees. MCT’s, de middellange ketenvetzuren, vind je voornamelijk in kokosolie.  MCT olie is dan ook een extract van de middellange keten vetzuren uit kokosolie.

De voordelen

  • Het voordeel van deze vetzuren ten opzichte van de andere vetzuren is dat ze makkelijk te verteren zijn en snel opgenomen worden door ons lichaam. Ze kunnen direct via de darmwand worden opgenomen in het bloed waarvandaan ze rechtstreeks naar de mitochondriën (de energiefabriekjes) in onze cellen worden gebracht. Dat maakt dat het een snelle en schone energie leveraar is die niet gebruikt wordt voor vetopslag.
  • Daarnaast heeft deze olie een positieve invloed op de hersenen. Onze hersenen gebruiken glucose als brandstof maar kunnen ook ketonen gebruiken. Ketonen worden door de lever aangemaakt als je lichaam lichaamseigen vetten gebruikt als energiebron. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer je gaat vasten of wanneer je een keto-dieet volgt. Ketonen is direct beschikbare brandstof voor de hersenen. En dat is MCT olie ook! Er zijn al meerdere onderzoeken waarbij men positieve resultaten ziet bij mensen met Alzheimer na gebruik van MCT olie.
  • Wanneer je de koffie met MCT-olie op een nuchtere maag drinkt doorbreekt het je vasten niet aangezien MCT alleen maar vetten zijn (het bevat geen koolhydraten en eiwitten) Je lichaam hoeft geen insuline of protease aan te maken en je blijft in je vetverbranding. Je profiteert nog steeds van de gezondheidsvoordelen die het vasten met zich mee brengt terwijl de koffie met olie zorgt dat je geen hongergevoelens krijgt terwijl je wel je energielevel een boost geeft.

Energiek en alert start ik zo mijn ochtenden en begin ik vaak met het schrijven aan mijn nieuwste boek (dat in augustus zal verschijnen) of, zoals vandaag, een blog. Daarna is het tijd om buiten te wandelen met mijn honden en pas dan maak ik mijn ontbijt klaar waarmee ik mijn vasten doorbreek.